Το μάθημα αποτελείται από δύο ενότητες, την ενότητα της Αναγνώρισης του Χώρου και αυτήν της Γεωγραφίας. Η πρώτη ενότητα εστιάζει κατά κύριο λόγο στο αστικό περιβάλλον ενώ η δεύτερη στην ύπαιθρο και πιο γενικά στις διάφορες χωρικές κλίμακες (χωριό, κωμόπολη, πόλη, περιφέρεια). Αντικείμενο και των δύο ενοτήτων είναι η αναγνώριση του περιεχομένου αυτού που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος, με άλλα λόγια η ανάγνωση μέσα από τις μορφές του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος που εκλαμβάνονται ως αντιληπτός χώρος. Για το σκοπό αυτό το μάθημα πραγματεύεται τις διαστάσεις όχι μόνο του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και του κοινωνικού γίγνεσθαι και αναλύει τις συνιστώσες εκείνες οι οποίες γίνονται αντιληπτές από τον άνθρωπο.

Η ενότητα της Αναγνώρισης του Χώρου εστιάζει στην αντιληπτική εμπειρία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος από τον άνθρωπο με ιδιαίτερη έμφαση στις γκρίζες περιοχές του νοηματικού περιεχομένου οι οποίες τείνουν να μη γίνονται συνειδητά αντιληπτές. Στη διάρκεια του μαθήματος προσεγγίζεται και αναλύεται διεξοδικά συγκεκριμένη περιοχή της πόλης του Βόλου από τους φοιτητές χωρισμένους σε ομάδες.

Η ενότητα της Γεωγραφίας προσεγγίζει το χώρο ως κοινωνικό προϊόν το οποίο η ίδια η κοινωνία διαμορφώνει με βάση τη λογική της για την οργάνωση της κατοίκησης, των παραγωγικών της δραστηριοτήτων (απασχόληση) και των εξυπηρετήσεών της. Για την κατανόηση αυτής της λογικής και της προβολής της στο χώρο, το μάθημα εστιάζει στη σχέση μορφολογίας και λειτουργίας των διευθετήσεων, υποδομών και αντικειμένων στο χώρο, στα πλέγματα (ιδιοκτησιακό και διοικητικό) που έχουν διαμορφωθεί και τέλος, στη δομή του χωρικού συστήματος ως η κεντρική έννοια που αποδίδει την λειτουργική άρθρωση στις διάφορες χωρικές κλίμακες, α) των κεντρικών τόπων, β) των χρήσεων γης, γ) της εκμετάλλευσης της γης, δ) της πολιτικής και διοικητικής διαχείρισης και ε)  των δικτύων.

Παράλληλα, στην ενότητα της Γεωγραφίας, παρουσιάζεται η θεματική χαρτογραφία ως ένα βασικό εργαλείο της γεωγραφικής ανάλυσης και κατανόησης που μας επιτρέπει να αποτυπώσουμε σε χάρτη τον τρόπο που οργανώνονται και εξελίσσονται οι κοινωνίες και το περιβάλλον τους.

Συμμετοχή στο μάθημα 10%

Γραπτή εργασία               20%

Εξετάσεις εξαμήνου         70%

Κάθε εργασία αξιολογείται με βάση τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα. Κάθε εβδομάδα διορθώνονται τα θέματα που σχεδίασαν οι φοιτητές στα σχεδιαστήρια της σχολής και τους παραδίδονται στην αρχή του επομένου μαθήματος με επισήμανση των λαθών τους. Κάθε μία από τις ασκήσεις έχει ξεχωριστό βαθμό δυσκολίας με αποτέλεσμα να προκύπτει ιδιαίτερα επεξεργασμένη εικόνα της προόδου του κάθε φοιτητή στο τέλος του εξαμήνου που αθροίζονται οι επί μέρους αξιολογήσεις. Οι βαθμοί ανακοινώνονται άμεσα στους φοιτητές και αναλύονται τα λάθη τους ώστε να βελτιώνουν την αντίληψή τους πριν της επόμενη από τις συνολικά 7 εργασίες. Τα κριτήρια αξιολόγησης έχουν γίνει από την αρχή σαφή ενώ μετά την αξιολόγηση, οι εργασίες διανέμονται παρουσία όλων και παράλληλα γίνεται ενώπιον όλων η επεξήγηση των παρατηρήσεων

• Antrop M., 2004. "Landscape change and the urbanization process in Europe", Landscape and Urban Planning 67, Elsevier, 9-26
• Burke, G., 1976. Townscapes. Harmondsworth: Penguin.
• Carmona, M., Heath, T., Oc, T. & Tiesdell, S., 2006. Public places, urban spaces: the dimensions of urban design. Architecural Press.
• Castells, M., 2010. (second edition) The power of Identity, London: Wiley:Blackwell.
• Council of Europe, 1975. European Charter of the Architectural Heritage (The European Charter), Council of Europe.
• Council of Europe, 1985. Convention for the Protection of the Architectural Heritage of Europe (Granada Convention), Council of Europe.
• Crabtree, A., 2000. ‘Remarks on the social organisation of space and place’. Journal of Mundane Behavior, 1, pp. 25–44.
• Hershberger, R. G. 1988. A study of meaning and architecture. In J. Nasar, (Ed.), Environmental Aesthetics.Cambridge University Press, pp. 175±193.
• Lefebvre, H., 1991 (first ed.1974). The production of space. Oxford and Cambridge, MA: Blackwell.
• Lowthental, D., 1985. The Past is a foreign country. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lynch, K. 1976. Managing the Sense of a Region. Cambridge, MA: MIT Press.
• Malpas, J. E. 2001. Comparing Topographies: Across Paths/Around Place: A Reply to Casey. Philosophy and Geography 4 (2):231 – 238.
• Merleau-Ponty, M., 1962. Phenomenology of Perception, trans. from the French by Colin Smith, London: Routledge and Kegan Paul Ltd.
• Norberg-Schultz C., 1980. Genius loci: towards a phenomenology of architecture. University of Minesota: Academy Editions.
• Piaget, J., 1969. The Mechanisms of Perception, New York: Basic Books. French edition 1961.
• Rapoport, A., 1982, 1990.The meaning of the built environment. A nonverbal communication approach. Tucson: University of Arizona press.
• Ruskin, J., 1849. The seven lamps of Architecture. London: Smith Elder and Co.
• Terkenli Th. (2001), "Towards a theory for the landscape: the Aegean landscape as a cultural image", στο Landscape and Urban Planning 57, Elsevier, 197-208.
• Townshend T., & Pendlebury J., 1999. ‘Public participation in the conservation of historic areas: Case‐studies from north‐east England’. Journal of Urban Design, 4(3), pp. 313-331.
• Tuan Y.F., 1974. Topophilia: A Study of Environmental Perception, Attitudes, and Values. New York: Columbia University Press.
• Tuan, Y. F., 1977. Space and Place: The Perspective of Experience. London: Edward Arnold Ltd.
• Tuan,Y. F. 1980. Rootedness versus sense of place. Landscape, 24, 3±8.
• UNESCO, 1972. Convention concerning the protection of the world cultural and natural heritage. Available from /http:// whc.unesco.org/en/conventiontext/S.
• UNESCO, 1976. Recommendation Concerning the Safeguarding and Contemporary Role of Historic Areas, Unesco, Nairobi.
• UNESCO World Heritage Centre. 2004. From Istanbul 1996 to Venice 2002, Socially Sustainable Revitalization of Historical Districts: Architects Speak Out, France.
• UNESCO World Heritage Centre. 2005. Experts on ‘Social Sustainability in Historical Districts’, France.
• UNESCO, 2005. ‘Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention’, UNESCO World Heritage Centre. Paris.
• Upton D, 1984. ‘Architectural history or landscape history?’. Journal of Architectural Education 44(4), pp. 195 – 199.
• Urry, J., 1995. Consuming Places. London: Routledge.
• Worskett, R., 1969. The Character of Towns. London: Architectural Press.
• Βλαντού Αλ. (2012), "Το τοπίο ως περιβαλλοντικό αγαθό: ασυμβατότητα μεταξύ δικαίου προστασίας και πραγματικότητας’, Νόμος και Φύση, Νοέμβριος 2012, http://www.nomosphysis.org.gr/articles.php?artid=4511&lang=1&catpid=1 on line πρόσβαση 25 Ιουνίου 2013
• Κατσαδωράκης Γ. 1999. Η Φυσική Κληρονομιά της Ελλάδας, Εκδόσεις WWF Hellas
• ΚΠΕ Μακρινίτσας 2007, Τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια της Ελλάδας. Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Κέντρο περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας
• Μπεριάτος Η. 2012. «Χωροταξικός σχεδιασμός και προστασία της φύσης: Θεσμικό πλαίσιο και προστατευόμενες περιοχές» στο A. Κούγκολος, O. Χριστοπούλου, X. Λασπίδου (επιμ.) Βιβλίο πρακτικών 1ου περιβαλλοντικού συνεδρίου Θεσσαλίας, Εκδόσεις Γράφημα: Θεσσαλονίκη ( ISBN 978-960-6865-50-3)
• Μπεριάτος Η. 2009. “Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών: Διδάγματα από τον απολογισμό της πενταετίας 2003-08”, στο Κοτζαμάνης Β, Κούγκολος Α., Μπεριάτος Η., Οικονόμου Δ. και Πετράκος Γ. (επ.), Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής ανάπτυξης, Τόμος ΙΙ, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας: Βόλος, σελ: 987 – 994.
• Μπεριάτος Η. 2003. “Σχεδιασμός και Διαχείριση Προστατευόμενων Περιοχών: Η ελληνική εμπειρία”, στο Αειχώρος: Κείμενα Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Ανάπτυξης, 2 (1 Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας: Βόλος, σελ: 58 – 89.
• Παπαγεωργίου Μ., Γιαννούλα Μ. και Τελιανίδου Σ. 2010. “Ο ρόλος του χωροταξικού σχεδιασμού στη διαχείριση και προστασία της φυσικής κληρονομιάς”, στο Μπεριάτος Η. και Παπαγεωργίου Μ. (επ.), Χωροταξία – Πολεοδομία – Περιβάλλον στον 21ο αιώνα: Ελλάδα – Μεσόγειος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας: Βόλος, σελ. 797 – 812.
• Σαπουνάκης Α., 2009. ‘Προσαρμογή του Δομημένου Περιβάλλοντος στις νέες ανάγκες με διατήρηση του Παραδοσιακού Χαρακτήρα’ εισήγηση στο συνέδριο που διοργάνωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας με αντικείμενο τον χαρακτήρα του τοπίου του Πηλίου, Αγριά.
• Σαπουνάκης Α., 2012. ‘Ταυτότητα των πόλεων, πολιτισμός και σχεδιασμός’ στο Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο Place Marketing and Branding, Στρατηγικής Προβολής και Ταυτότητας του Τόπου, σελ 41-55, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος.
• Στεφάνου Ι., 1994. "Η Ψυχολογία των τόπων. Από τον πραγματικό χώρο στον φανταστικό τόπο" Institut Français d`Athénes IFA Αθήνα.
• Τερκενλή Θ., 1996. "Το πολιτισμικό τοπίο. Γεωγραφικές προσεγγίσεις" Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
• ΕΜΠ, 1998. Ερευνητικό έργο "Οριοθέτηση και καθορισμός μέτρων προστασίας Τοπίων Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους", Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών/Τομέας Υδατικών Πόρων, Υδραυλικών και Θαλασσίων Έργων, επιστημονικός υπεύθυνος: Κ. Χατζημπίρος, Ανάθεση από ΥΠΕΧΩΔΕ, τελική έκθεση, Αθήνα.
• Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2010. ‘Ερευνητικό πρόγραμμα "Greekscapes-Αεροφωτογραφικός Άτλαντας ελληνικών τοπίων’, επιστημονικός υπεύθυνος: Κ. Χατζημιχάλης, Αθήνα.
• WWF-Ελλάς 2009. Δεσμεύσεις χωρίς εφαρμογή: η περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ελλάδα, Αθήνα.
• WWF-Ελλάς 2008. Πολιτεία για το περιβάλλον. Πρόταση για το εθνικό σύστημα διακυβέρνησης, Αθήνα.