Στόχος

Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση της λογικής με την οποία λειτουργούν οι επιχειρηματικές μονάδες και των θεμάτων που τίθενται σε σχέση με τη χωροθέτησή τους, τόσο από τη μεριά τους, όσο και σε σχέση με τον χωρικό σχεδιασμό.

Περιεχόμενο

Η απόφαση για την υλοποίηση μιας επένδυσης από ένα φορέα ιδιωτικού δικαίου αποτελεί μια περίπλοκη και σύνθετη διαδικασία, ανάλογα με τη φύση της δραστηριότητάς του (επένδυση στην παραγωγή υλικών αγαθών ή παροχή υπηρεσιών). Η χωροθέτηση μιας επιχείρησης είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξή της, ιδιαίτερα όταν για την παραγωγή της απαιτούνται ειδικές υποδομές. Η χωροθέτηση μιας επιχείρησης ενισχύει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της αγοράς στην οποία δραστηριοποιείται (τουρισμός, βιομηχανία, εμπόριο, εφοδιαστική αλυσίδα, κλπ.). Η χωροθέτηση μιας επιχείρησης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως: η ταυτότητα και η επιχειρηματική στρατηγική της επιχείρησης, το κόστος δημιουργίας των λειτουργικών υποδομών της, ο διεθνής, εθνικός και τοπικός ανταγωνισμός, η πρόσβαση στις αγορές στις οποίες απευθύνεται, οι ανάγκες της σε πρώτες ύλες και σε στελεχιακό και εργατικό δυναμικό, η ύπαρξη δημόσιων υποδομών, υλικά και αϋλα δίκτυα, οι εθνικές και περιφερειακές πολιτικές ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, κλπ. Στο τελικό στάδιο της διαδικασίας επιλογής της συγκεκριμένης θέσης εγκατάστασης της επιχείρησης, δηλαδή σε τοπικό επίπεδο, διερευνώνται και αναλύονται ενδελεχώς τα δεδομένα του υφιστάμενου χωρικού σχεδιασμού, έτσι ώστε η εγκατάσταση της επιχείρησης να είναι συμβατή με τα όσα προβλέπει ο σχεδιασμός για τη συγκεκριμένη θέση (χρήσεις γης).

Ο χωρικός σχεδιασμός ως εργαλείο εφαρμογής μιας δημόσιας πολιτικής διαμορφώνει ένα πλαίσιο για την εγκατάσταση οικονομικών δραστηριοτήτων χρησιμοποιώντας τόσο κριτήρια οικονομικής αποτελεσματικότητας και ανάπτυξης, όσο και κριτήρια που σχετίζονται με την κοινωνική συνοχή, την ποιότητα ζωής και την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Παράλληλα, οφείλει, να εξασφαλίζει διεξόδους στην ιδιωτική πρωτοβουλία.

Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές, πέραν των νέων γνώσεων που επιδιώκεται να αποκτήσουν, πρέπει ανακαλέσουν και να συνθέσουν γνώσεις και δεξιότητες που έχουν ήδη αποκτηθεί σε άλλα μαθήματα, όπως: χωροταξία, πολεοδομία, περιφερειακή ανάπτυξη, διαχείριση ακινήτων, κλπ.

Μαθησιακά αποτελέσματα

1.  Ι. Η κατανόηση της διαδικασίας χωροθέτησης επιχειρηματικών μονάδων λαμβάνοντας υπόψη τις αναπτυξιακές τους ανάγκες και τη συμβατότητά των επιλογών με τις προβλέψεις του χωρικού σχεδιασμού.
2. ΙΙ. Εξοικείωση με την επιχειρηματική προσέγγιση της ανάπτυξης, αλλά και τις δυνατότητες του θεσμικού πλαισίου του χωρικού σχεδιασμού για την διαμόρφωση του κατάλληλου πλασίου

Θεματολογία διαλέξεων

• -Η ιδιωτική επιχείρηση, οι λειτουργίες, οι ανάγκες και οι στόχοι της.
• -Οι έννοιες του ανταγωνισμού, του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τις επιχειρήσεις και η χωρική τους διάσταση.
• -Τα νέα παγκόσμια δεδομένα για την επανεκίνηση των οικονομιών, των κοινωνιών και της επιχειρηματικότητας
• -Το επιχειρηματικό περιβάλλον μετά τον COVID-19
• -Η συμβολή των χωρικών και αναπτυξιακών πολιτικών του κράτους στην ανάπτυξη του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος (περιοχών και επιχειρήσεων).
• -Ανάλυση του ανταγωνισμού – υποδομών – πολιτικών.
• -Κριτήρια επιλογής χωροθέτησης της επιχείρησης σε υπερτοπικό επίπεδο – οικονομίες κλίμακας, οικονομίες συγκέντρωσης – νέες προσεγγίσεις – χώρος – δικτυώσεις.
• -Χώρος και παραγωγική διαδικασία.
• -Χωροταξικό πλαίσιο Παραγωγικών δραστηριοτήτων: Εθνικό και Περιφερειακό Επίπεδο.
• -Ανάπτυξη δραστηριοτήτων στο θαλάσσιο χώρο.
• -Υποδοχείς παραγωγικών δραστηριοτήτων και επενδύσεων.
• -Κριτήρια επιλογής χωροθέτησης σε τοπικό επίπεδο και σημειακής εγκατάστασης επιχείρησης (επίπεδο οικοπέδου-κτηρίου)
• -Απαιτούμενες διαδικασίες Περιβαλλοντικής αδειοδότησης (ΣΠΕ, ΕΠΟ)

Για την προαγωγή των φοιτητών  στο μάθημα απαιτείται προβιβάσιμος βαθμός στην τελική γραπτή εξέταση.

• Κείμενα ελληνικής νομοθεσίας χωρικού σχεδιασμού και ανάπτυξης
• Amin A., Thrift N. 1992. Neo-Marshallian nodes in global networks. International Journal of Urban and Regional Research, 16: 571–587
• Galaskiewicz J., Zaheer A. 1999. Networks of competitive advantage. In Andrews S.Knoke D.(Eds.), Research in the sociology of organizations: 237–261. Greenwich, CT: JAI Press
• Porter M. (1998) On Competition, Harvard Business Review Book.
• Pankaj Ghemawat (2011) Competition and Business Strategy in Historical Perspective, Business History Review , Volume 76 , Issue 1 , Spring 2002 , pp. 37 - 74
• Barney, Jay (1991) Firm Resources and Sustained Competitive Advantage,Journal of Management,17(1)
• Lawson C (1997) Towards a competitive theory of the region, Cambridge, ESRC Centre for Business Research.
• Malecki Ε. (2002) Hard and Soft Networks for Urban Competitiveness, Urban Studies, Vol 39, Issue 5-6, pp. 929 – 945.
• Camagni R. (2017) From City Hierarchy to City Network: Reflections About an Emerging Paradigm. In: Capello R. (eds) Seminal Studies in Regional and Urban Economics. Springer
• Κουρλιούρος Η. (2011) Διαδρομές στις Θεωρίες του Χώρου, Αθήνα: ΠΡΟΠΟΜΠΟΣ