Ο σωστός σχεδιασμός μίας έρευνας όπως και ο προσδιορισμός της προβληματικής και των υποθέσεων εργασίας αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την επιστημονική ανάλυση οποιουδήποτε κοινωνικό, πολιτιστικό, χωρικό και οικονομικό φαινόμενο.
Η αποτελεσματική εφαρμογή των μεθόδων έρευνας βασίζεται (ι) σε συγκεκριμένες αρχές και έννοιες, (ιι) σε συγκεκριμένα εργαλεία προετοιμασίας και εφαρμογής της έρευνας (συλλογή και οργάνωση πληροφοριών σε βάσεις δεδομένων, δείγμα, ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις) καθώς και (ιιι) σε εργαλεία και μεθόδων αξιοποίησης και ανάλυσης των δεδομένων / πληροφοριών που έχουν συλλεχθεί. Το μάθημα δίνει έμφαση στην εμπειρική επιστημονική έρευνα (είτε ποσοτική είτε ποιοτική) η οποία, υπό την προϋπόθεση του μεθοδολογικού σχεδιασμού της, εξασφαλίζει αντικειμενικές και ποσοτικές μετρήσεις των εξεταζόμενων φαινόμενων ενώ επιτρέπει τον συστηματικό έλεγχο των υποθέσεων εργασίας. Η μελέτη των κοινωνικών, οικονομικών και χωρικών φαινόμενων και η διερεύνηση των σχέσεων που επικρατούν μεταξύ των διαφόρων συνιστωσών τους καθώς και η “αυξανομένη πίεση” που παρατηρείται για το σχεδιασμό και τη λήψη ορθολογικών πολιτικών απαιτούν όλο και περισσότερο τη δημιουργία θεωρητικών και εμπειρικών προσεγγίσεων στα οποία μπορούν να στηριχθούν οι παραπάνω αναλύσεις. Κατά συνέπεια, βασικό ζήτημα είναι η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων με βάση τις οποίες οι φοιτητές θα είναι ικανοί να συναρθρώσουν τις θεωρητικές προσεγγίσεις-θεωρίες με τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί στο πλαίσιο μιας επιστημονικής έρευνας.
|
Το μάθημα οργανώνεται σύμφωνα με τις ακόλουθες θεματολογίες:
Ι. Η λογική διαδρομή της διεξαγωγής επιστημονικής έρευνας
ΙΙ. Η επιλογή των καταλλήλων πληροφοριών / δεδομένων και κατά συνέπεια των μεθόδων και εργαλείων ανάλυσης.
III. Η διεξαγωγή ερευνών που επικεντρώνονται σε εξειδικευμένα και σύνθετα απαιτεί την κατανόηση και εξοικείωση με κατάλληλες και προσαρμοσμένες Μεθόδους Έρευνας.
Το μάθημα περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες:
Διάλεξη 01 | Έννοιες, αρχές, σημασία και σκοποί της επιστημονικής έρευνας |
Διάλεξη 02 | Διαμόρφωση της προβληματικής (ερευνητική ερώτηση) και των υποθέσεων εργασίας
|
Διάλεξη 03 | Σχεδιασμός, στάδια προετοιμασίας και υλοποίησης της επιστημονικής έρευνας,
Επιλογή μεθοδολογίας και εργαλείων: θεωρητική προσέγγιση καθώς και παρουσίαση – ανάλυση ήδη εφαρμοσμένων ερευνών, συγκριτική παρουσίαση έρευνας με πρωτογενή ή δευτερογενή δεδομένα, απογραφές ή δειγματοληπτική έρευνα; |
Διάλεξη 04 | Τυχαία Δειγματοληψία και Δειγματοληπτικές Τεχνικές, σφάλμα δειγματοληψίας, επιλογή της δειγματοληπτικής Μεθόδου, μέγεθος και δομή δείγματος, συμπληρωματικό δείγμα: θεωρία και εφαρμογή με τη χρήση ειδικών λογισμικών |
Διάλεξη 05 | Διαμόρφωση ερωτηματολογίου ανάλογα με τον μορφή της εμπειρικής έρευνας (ποσοτική – ποιοτική) και τον τύπο συνεντεύξεων:
– Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των εναλλακτικών μορφών εμπειρικής έρευνας και κατηγοριών συνεντεύξεων – Δομή του ερωτηματολογίου: από τις βασικές ενότητες στην επιλογή των ερωτήσεων ανά ενότητα, κατηγορίες ερωτήσεις (ανοικτές, κλειστές, μικτές, πολλαπλές / ιεραρχημένες επιλογές), κωδικοποίηση των μεταβλητών, επιλογή των κλιμάκων, χρησιμότητα της κλίμακας Likert.
|
Διάλεξη 06 | Εφαρμογή της έρευνας: από τη θεωρία στη πρακτική
– πιλοτική και τελική έρευνα, – διαδικασίες και μέθοδοι συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων, – προετοιμασία και συμπλήρωση της Βάσης δεδομένων, – έλεγχος της αξιοπιστίας των συλλεγμένων δεδομένων (fiability, reliability)
|
Διάλεξη 07 | Στατιστική επεξεργασία και παρουσίαση των δεδομένων:
Περιγραφική στατιστική ανάλυση με πρωτογενή και δευτερογενή δεδομένα, δημιουργία δεικτών (συσχέτισης, μεταβλητότητας, ανισότητας, συγκέντρωσης και εξειδίκευσης). |
Διάλεξη 08 | Εφαρμογή με λογισμικό πρόγραμμα της στατιστικής ανάλυσης σε πραγματικά δεδομένα.
|
Διάλεξη 09 | Συμβολή και εφαρμογή συνηθισμένων Μεθόδων Ανάλυσης Δεδομένων / πληροφορίων
Διερευνητικές εμπειρικές προσεγγίσεις των σχέσεων μεταξύ μεταβλητών με την Ανάλυση σε Κυρίες Συνιστώσες (ΑΚΣ), δυνατότητες «μέτρησης» πολυδιάστατων φαινόμενων μέσω συνθετικών δεικτών |
Διάλεξη 10 | Συμβολή και εφαρμογή των μεθόδων ομαδοποίησης:
Η χρήση των μεθόδων ομαδοποίησης (Cluster analysis) για τη δημιουργία χωρικών και μη μοτίβων |
Διάλεξη 11 | Χρησιμότητα των οικονομετρικών υποδειγμάτων:
Εμπειρική εκτίμηση των σχέσεων μεταξύ μεταβλητών μέσω της γραμμικής και μη γραμμικής παλινδρόμησης με σκοπό τον έλεγχο θεωρητικών προσεγγίσεων, την διατύπωση εναλλακτικών προτάσεων πολιτικής καθώς και την διενέργεια προβλέψεων και στρατηγικών προοπτικών. |
Διάλεξη 12 | Εφαρμογή παλινδρόμησης με τη χρήση εξειδικευμένου λογισμικού:
Εξειδίκευση του υποδείγματος, αξιολόγηση και ανάλυση των αποτελεσμάτων της παλινδρόμησης. |
Διάλεξη 13 | Παρουσίαση εργασιών |
Η διαδικασία αξιολόγησης του μαθήματος περιλαμβάνει:
Η παραπάνω διαδικασία αξιολόγησης δίνει στους φοιτητές τη δυνατότητα να ασχοληθούν με το μάθημα κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και κατ’ επέκταση να προετοιμαστούν έγκαιρα για την προφορική παρουσίαση της εργασίας καθώς και για την γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου.
Πεδίον ΄Άρεως, 383 34, Βόλος
24210 74452-55
24210 74380
g-prd@prd.uth.gr