• Γενικοί στόχοι – Γενικά μαθησιακά αποτελέσματα

Το μάθημα «Αξιολόγηση Έργων και Επενδύσεων» έχει ως στόχο να συμβάλει στην κατανόηση των θεμελιωδών αρχών του σχεδιασμού και της αξιολόγησης των έργων και των επενδύσεων και του τρόπου με τον οποίο οι αρχές αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στον προγραμματισμό και τη διαχείριση των ιδιωτικών και δημόσιων έργων και επενδύσεων. Το μάθημα εστιάζει στην περιγραφή και ανάλυση των αναπτυξιακών στόχων των έργων και των επενδύσεων, στις βασικές μεθόδους της χρηματοοικονομικής ανάλυσης, αναλύει τις μεθοδολογίες αξιολόγησης των ιδιωτικών και δημόσιων έργων και επενδύσεων και τις σχέσεις των επενδύσεων με την περιφερειακή και αστική ανάπτυξη. Επιπλέον, το μάθημα περιλαμβάνει την ανάλυση της επιλογής του τόπου εγκατάστασης μιας επένδυσης και τη νομοθεσία που διέπει τη χρηματοδότηση και την επιχορήγηση των ιδιωτικών επενδύσεων, ενώ παρουσιάζονται και συζητούνται χαρακτηριστικές ασκήσεις και μελέτες περιπτώσεων. Περιλαμβάνει επίσης μια σειρά ασκήσεων και πρακτικών προβλημάτων σχετικά με την εφαρμογή των μεθοδολογιών που παρουσιάζονται στο θεωρητικό μέρος, με στόχο οι φοιτητές να εξοικειωθούν με την πραγματικότητα και να αποκτήσουν τη δυνατότητα ενός αποτελεσματικού προγραμματισμού και σχεδιασμού των έργων και των επενδύσεων.

Πως εξειδικεύονται στις παρακάτω κατηγορίες

• Γνώσεις

Οι φοιτητές έχουν αφομοιώσει της βασικές έννοιες και τις θεωρίες και τις μεθοδολογίες αξιολόγησης έργων και επενδύσεων, όπως αυτό προκύπτει από την επιτυχή εκπόνηση της εργασίας και την τελική εξέταση.  Έτσι, οι φοιτητές αποκτούν, στο τέλος των σπουδών τους, μια πλήρη εικόνα της διαδικασίας σχεδιασμού – αξιολόγησης – διαχείρισης – χωροθέτησης και υλοποίησης των αναπτυξιακών δράσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (δημόσια και ιδιωτικά έργα και επενδύσεις) και εφοδιάζονται με γνώσεις και εμπειρία που προσεγγίζουν κατά το δυνατόν την καθημερινή πρακτική, στην Ελλάδα και διεθνώς

• Δεξιότητες

Οι φοιτητές έχουν αποκτήσει στο τέλος του μαθήματος την ικανότητα εφαρμογής των γνώσεων σε πραγματικά προβλήματα, όπως προκύπτει από τις επιδόσεις τους στις εξετάσεις. Μπορούν να εφαρμόζουν τις σύγχρονες μεθόδους για την εκπλήρωση εργασιών και την επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με το project appraisal.

• Ικανότητες

Το μάθημα «Αξιολόγηση Έργων και Επενδύσεων», επειδή πρόκειται για μάθημα με εφαρμογή στην ανάπτυξη μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης των σχετικών δράσεων, βοηθά στην απόκτηση των εξής γενικών ικανοτήτων από τους επιτυχόντες στο εν λόγω μάθημα:

• Ικανότητα ανάλυσης και αξιολόγησης αναπτυξιακών δράσεων (έργα, επενδύσεις κ.λ.π.) των βασικών προβλημάτων με εθνική ή τοπική διάσταση, συνυπολογίζοντας τις γενικότερες επιδράσεις που επιφέρουν στην ανάπτυξη.
• Ικανότητα αναζήτησης και εύρεσης των κατάλληλων στοιχείων και μεταβλητών που απαιτούνται για την αξιολόγηση ενός έργου ή μιας επένδυσης, την ποσοτικοποίηση των γενικότερων επιδράσεων με κατάλληλη ποσοτική αποτύπωση των μεταβολών που επιφέρει η υλοποίηση και λειτουργία ενός έργου ή μιας επένδυσης στην οικονομία, το περιβάλλον και την ανάπτυξη, με τη χρήση διεθνών και εγχώριων βιβλιογραφικών και στατιστικών πηγών.
• Ικανότητα, ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων και πληροφοριών που έχουν συλλεχτεί για την εξαγωγή των κατάλληλων συμπερασμάτων και τη λήψη των σχετικών αποφάσεων για την υλοποίηση ή όχι ενός έργου ή μιας επένδυσης γενικότερα.

• Ικανότητα προσέγγισης των αναπτυξιακών προβλημάτων και αντιμετώπισης των μελλοντικών «προκλήσεων» στην ανάπτυξη της τοπικής ή εθνικής οικονομίας, μέσω της κατανόησης των σχετικών εννοιών και των ωφελειών που εξασφαλίζει η εκπόνηση της εργασίας.
• Ικανότητα αξιοποίησης των γνώσεων που έχουν λάβει στα μαθήματα που διδάχτηκαν στα προηγούμενα εξάμηνα και την επίλυση των αναπτυξιακών προβλημάτων μέσα από μια διεπιστημονική θεώρηση.
• Ικανότητα στην άσκηση εποικοδομητικής κριτικής κατά τη διάρκεια παρακολούθησης του μαθήματος και των εργασιών και της ανάπτυξης ανάλογων επιστημονικών επιχειρημάτων για την επίλυση ή την ανάδειξη των αναπτυξιακών προβλημάτων.
• Ικανότητα στην ανάπτυξη δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης, μέσα από την επιστημονική αξιολόγηση των αναπτυξιακών δράσεων, τη συσχέτιση ή τη σύνδεσή τους με την ακολουθούμενη κρατική πολιτική, και του γενικότερου προβληματισμού που τίθεται και διαμορφώνεται στη διάρκεια του εξαμήνου, στον οποίο συμμετέχουν οι φοιτητές.

Οι γενικές ικανότητες που θα πρέπει να έχουν αποκτήσει οι φοιτητές και στις οποίες αποσκοπεί το μάθημα αφορούν στην ανάπτυξη δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης, μέσα από την ανάλυση των προβλημάτων της αξιολόγησης έργων και επενδύσεων, τη συσχέτιση ή τη σύνδεσή τους με τις σχετικές προσεγγίσεις και του γενικότερου προβληματισμού που τίθεται και διαμορφώνεται στη διάρκεια του εξαμήνου, στον οποίο συμμετέχουν οι φοιτητές και η δυνατότητα προσέγγισης των αναπτυξιακών προβλημάτων και αντιμετώπισης των μελλοντικών «προκλήσεων» στην ανάπτυξη της τοπικής ή εθνικής οικονομίας, μέσω της κατανόησης των σχετικών εννοιών και των ωφελειών που εξασφαλίζει η εκπόνηση της εργασίας.

Το βασικό περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:

1. Στόχοι των έργων και των επενδύσεων.

Ορισμός του έργου ή των επενδύσεων, ο ορισμός των στόχων των έργων και των επενδύσεων, κύκλος ζωής του έργου και αξιολόγηση επενδύσεων, κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο.

2. Βασικές αρχές μαθηματικών χρηματοδότησης

Αποδοτικότητα έργου, Ανατοκισμός,  προεξόφληση, παρούσα αξία, μελλοντική αξία, ράντες.

3. Χρηματοοικονομική ανάλυση

Συνολικό κόστος του έργου ή των επενδύσεων, συνολικά λειτουργικά κόστη και έσοδα, χρηματοοικονομική απόδοση της επένδυσης, πηγές χρηματοδότησης, οικονομική βιωσιμότητα, οικονομική απόδοση των κεφαλαίων

4. Οικονομική ανάλυση

Μέθοδος της καθαρής παρούσας αξίας (ΚΠΑ), Μέθοδος του εσωτερικού επιτοκίου απόδοσης (IRR), άμεσες και έμμεσες επιδράσεις, ανάλυση κόστους – οφέλους, Ανάλυση Νεκρού Σημείου, (γραμμικό και μη γραμμικό υπόδειγμα).

5. Άλλες προσεγγίσεις αξιολόγησης

Ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας, πολυκριτήρια ανάλυση, Ανάλυση οικονομικών επιπτώσεων

6. Ανάλυση των έργων και επενδύσεων στον αστικό και περιφερειακό σχεδιασμό

Επενδύσεις και επιπτώσεις στο αστικό περιβάλλον, επενδύσεις και περιφερειακές επιπτώσεις, αξιολόγηση των επενδύσεων σε αστικό και περιφερειακό επίπεδο, ανάλυση της επιλογής θέσης των επενδύσεων στο χώρο, Νομοθεσία για τη χωροθέτηση και επιχορήγηση των επενδύσεων.

7. Μελέτες περιπτώσεων

Από μεθοδολογική άποψη, η Αξιολόγηση Έργων και Επενδύσεων περιλαμβάνει δύο φάσεις:

1. Παρουσίαση – ανάλυση πλαισίου, μεθοδολογίας και εργαλείων
2. Εφαρμογή σε συγκεκριμένη άσκηση, στην οποία οι φοιτητές θα πρέπει κατά ομάδας 2 ατόμων να συντάξουν μια ολοκληρωμένη μελέτης αξιολόγησης ενός έργου ή μιας επένδυσης.

Η 2^η φάση υλοποιείται παράλληλα με την 1^η φάση.

Προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης

Τα κριτήρια αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται συνδέονται με τα μαθησιακά αποτελέσματα, αφού αξιολογείται έμμεσα η ικανότητα των φοιτητών να εξωτερικεύσουν τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει και το βάθος κατανόησης του βασικού περιεχομένου του μαθήματος.

Το σύστημα και τα κριτήρια αξιολόγησης είναι σε γνώση των φοιτητών, και κρίνονται ως επαρκή για την αποτύπωση του βαθμού κατανόησης του μαθήματος και σε βάθος γνώσης του περιεχομένου του.

Η εξεταστική διαδικασία αξιολογείται έμμεσα, αφού ζητείται από τους φοιτητές να διατυπώσουν την άποψή τους για μετά τη λήξη των εξετάσεων, ενώ οι φοιτητές μπορούν να δουν το γραπτό τους εφόσον επιθυμούν και να διαπιστώσουν ποια λάθη έχουν κάνει και να διατυπώσω τις παρατηρήσεις μου σε αυτά.

• 1 Πολύζος Σ., (2018), Διοίκηση και Διαχείριση των Έργων, Εκδόσεις Κριτική.
• 2 Θεοφανίδης Σ. (1985), Εγχειρίδιο Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων, Παπαζήσης, Αθήνα
• Πολύζος Σ., (2015), Ασκήσεις Αξιολόγησης Έργων και Επενδύσεων, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
• 1 Πολύζος Σ. (2017), Προγραμματισμός και Οργάνωση των Έργων», 2η Έκδοση, Εκδόσεις Τζιόλα, Θεσσαλονίκη.
• 2 Asian Development Bank, (2002), Handbook of integrating risk analysis in economic analysis of project, Manila.
• 3 Belli, P., Anderson, J. R., Barnum, H.N, Dixon, J. A., Tan, J-P, (2001), Economic Analysis of Investment Operations, Analytical Tools and Practical Applications, WBI, World Bank, Washington D.C.
• 4 Dixit, A.K., Pindyck, R.S., (1994), Investment under uncertainty, Princeton University Press, New Jersey.
• 5 Economic Development Institute, (1996), The economic evaluation of projects, World Bank, Washington D.C.
• 6 European Commission, Directorate General Regional Policy (2008), Guide to Cost – Benefit Analysis of investment projects, Structural Funds, Cohesion Fund and Instrument for Pre-Accession, Final Report.
• 7 Florio, M., (2007), Cost-Benefit Analysis and Incentives in Evaluation. The Structural Funds of the European Union, Edward Elgar, Cheltenham.
• 8 Kirkpatrick, C., Weiss, J., (1996), Cost-Benefit Analysis and Project Appraisal in Developing Countries, Edward Elgar, Cheltenham.
• 9 Lundolm, M., (2005), Cost-benefit analysis and the marginal cost of public funds, Stockholm University, Stockholm.
• 10 Mishan, E.J., Quah, E., (2007), Cost Benefit Analysis, 5th edition, Routledge, New York.
• 11 Potts, D., (2002), Project planning and analysis for development, Lynne Rienner Publishers, London.
• 12 Ray, A. 1984, Cost-benefit analysis. Issues and methodologies, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland.
• 13 Shofield, J.A., (1989), Cost-benefit analysis in urban and regional planning, Allen & Unwin, London.
• Journal of Business Finance & Accounting, The Appraisal Journal, International Journal of Production Economics, Management Accounting, Journal of Business Finance & Accounting, International Journal of Project Management, Impact Assessment and Project Appraisal, Project Appraisal, Construction Management and Economics., Environment and Planning, Journal of Environmental Planning and Management, Journal of Environmental Policy & Planning, Journal of Planning Literature, Journal of Regional Science, ΤΟΠΟΣ, ΑΕΙΧΏΡΟΣ