• Γενικοί στόχοι – Γενικά μαθησιακά αποτελέσματα

Ο βασικός σκοπός του μαθήματος είναι ανάλυση και η κατανόηση του τρόπου τον οποίο λειτουργεί το οικονομικό σύστημα των περιφερειών, ώστε να καταστεί δυνατή η εξήγηση των αιτίων που διαμορφώνουν και συντηρούν τις περιφερειακές ανισότητες και την άνιση κατανομή των δραστηριοτήτων σε έναν περιφερειακό ή εθνικό οικονομικό χώρο. Στο μάθημα αυτό γίνεται η περιγραφή και ανάλυση των βασικών εννοιών της Περιφερειακής Επιστήμης, δίνονται αναλυτικά οι θεωρητικές προσεγγίσεις που αναφέρονται στα αίτια και στους παράγοντες που προκαλούν τις περιφερειακές ανισότητες, αναλύονται οι περιφερειακές ανισότητες στην Ελλάδα και περιγράφονται οι βασικοί δείκτες που χρησιμοποιούνται για την ποσοτικοποίηση των χωρικών ανισοτήτων και τη χρήση στην κατανόηση των χωρικών ανισοτήτων. Επίσης, γίνεται αναφορά στις  οικονομικές πολιτικές που είναι δυνατόν να αμβλύνουν το επίπεδο των ανισοτήτων και σε περιφερειακά οικονομικά θέματα, όπως η διαχρονική μεταβολή του προϊόντος και της απασχόλησης των περιφερειών, η περιφερειακή ειδίκευση, το εμπόριο, οι εθνικοί και οι περιφερειακοί πολλαπλασιαστές και οι διαφορές στην παραγωγικότητα της οικονομίας των περιφερειών. Επίσης, συζητούνται θέματα που σχετίζονται με την αγορά εργασίας, τις εμπορικές ανταλλαγές των περιφερειών, τις «ροές» εργασίες και κεφαλαίου μεταξύ των περιφερειών, την κατανομή των παραγωγικών συντελεστών και το ισοζύγιο πληρωμών.

Το μάθημα επιδιώκει να εισάγει τους φοιτητές στις βασικές έννοιες της περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης, να δημιουργήσει ένα κατάλληλο θεωρητικό υπόβαθρο για την κατανόηση και κριτική αφομοίωση των γενικότερων περιφερειακών ή χωρικών προβλημάτων με οικονομικό περιεχόμενο και να βοηθήσει στην εύκολη μετάβαση στα επόμενα μαθήματα που αναφέρονται σε θέματα χωρικής και περιφερειακής ανάλυσης.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές έχουν αποκτήσει τις γνώσεις που είναι απαραίτητες για την κατανόηση των βασικών εννοιών της περιφερειακής επιστήμης, του τρόπου και των αιτιών δημιουργίας των περιφερειακών και χωρικών ανισοτήτων, της μεγέθυνσης και εξέλιξης των χωρικών οικονομικών ανισοτήτων. Επίσης, έχουν κατανοήσει την έννοια περιφερειακής ανάπτυξης και την αναγκαιότητα άσκησης περιφερειακής πολιτικής,

Πως εξειδικεύονται στις παρακάτω κατηγορίες

• Γνώσεις

Οι φοιτητές έχουν αφομοιώσει της βασικές έννοιες και τις θεωρίες της περιφερειακής οικονομικής, όπως αυτό προκύπτει από την επιτυχή τελική εξέταση.

• Δεξιότητες

Οι φοιτητές έχουν αποκτήσει στο τέλος του μαθήματος την ικανότητα εφαρμογής των γνώσεων σε πραγματικά προβλήματα, όπως προκύπτει από τις επιδόσεις τους στις εξετάσεις. Μπορούν να εφαρμόζουν τις σύγχρονες μεθόδους και τη σύγχρονη θεωρία για την εκπλήρωση εργασιών και την επίλυση προβλημάτων.

• Ικανότητες

Αναφορικά με τις ικανότητες, τις οποίες θα πρέπει να έχουν αποκτήσει οι επιτυχόντες στο εν λόγω μάθημα, αυτές έχουν ως εξής:

• Ικανότητα ανάλυσης των βασικών προβλημάτων με περιφερειακά ή τοπικά χαρακτηριστικά, με περιφερειακή ή τοπική διάσταση, αναζήτησης των κατάλληλων στοιχείων και μεταβλητών, δημιουργία των κατάλληλων δεικτών ποσοτικής αποτύπωσης των χωρικών ανισοτήτων με τη χρήση διεθνών και εγχώριων βιβλιογραφικών και στατιστικών πηγών, ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων και πληροφοριών που έχουν συλλεχτεί για την εξαγωγή των κατάλληλων συμπερασμάτων και τη λήψη των σχετικών αποφάσεων.

• Ικανότητα προσέγγισης των προβλημάτων και αντιμετώπισης των μελλοντικών «προκλήσεων» στην ανάπτυξη των περιφερειών μέσω της κατανόησης των σχετικών εννοιών και των ωφελειών που εξασφαλίζει η συμμετοχή στην εκπόνηση της εργασίας.
• Ικανότητα ανάλυσης των προβλημάτων του περιφερειακού χώρου με τη χρήση των γνώσεων που έχουν αποκτηθεί σε άλλα μαθήματα και την επίλυσή τους μέσα από μια διεπιστημονική θεώρηση.
• Ικανότητα στην άσκηση εποικοδομητικής κριτικής κατά τη διάρκεια παρακολούθησης του μαθήματος και των εργασιών και της ανάπτυξης ανάλογων επιστημονικών επιχειρημάτων για την επίλυση ή την ανάδειξη των προβλημάτων του περιφερειακού χώρου .
• Ικανότητα στην ανάπτυξη δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης, μέσα από την ανάλυση των προβλημάτων με χωρική διάσταση, τη συσχέτιση ή τη σύνδεσή τους με τις σχετικές θεωρητικές προσεγγίσεις και του γενικότερου προβληματισμού που τίθεται και διαμορφώνεται στη διάρκεια του εξαμήνου, στον οποίο συμμετέχουν οι φοιτητές και για τον οποίο καλούνται να προτείνουν εφαρμοσμένες και επαρκώς αιτιολογημένες λύσεις.

Οι γενικές ικανότητες που θα πρέπει να έχουν αποκτήσει οι φοιτητές και στις οποίες αποσκοπεί το μάθημα αφορούν στην ανάπτυξη δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης, μέσα από την ανάλυση των προβλημάτων του περιφερειακού χώρου, τη συσχέτιση ή τη σύνδεσή τους με τις σχετικές θεωρητικές προσεγγίσεις και του γενικότερου προβληματισμού που τίθεται και διαμορφώνεται στη διάρκεια του εξαμήνου, στον οποίο συμμετέχουν οι φοιτητές και για τον οποίο καλούνται να προτείνουν εφαρμοσμένες και επαρκώς αιτιολογημένες λύσεις.

1. Ανάλυση των εννοιών του χώρου και της ανάπτυξης, Η Περιφερειακή Επιστήμη, Ορισμός της Περιφέρειας και περιγραφή των κριτηρίων διάκρισης περιφερειών, Ορισμός της περιφερειακής ανάπτυξης, Περιγραφή του «περιφερειακού προβλήματος». 2. Ανάλυση των βασικών εννοιών της Περιφερειακής Επιστήμης, Στοιχεία περιφερειακών λογαριασμών, Οι συναρτήσεις παραγωγής 3. Ποσοτική Ανάλυση Περιφερειακών Ανισοτήτων και χωρικών σχέσεων, Μέτρηση της απλής διασποράς, Μέτρηση των χωρικών συγκεντρώσεων και διαφοροποιήσεων. 4. Οι δείκτες χωροταξικής συγκέντρωσης ή εγκατάστασης δραστηριότητας, Η καμπύλη του Lorenz, Ο συντελεστής Gini. 5. Η ανάλυση απόκλισης – συμμετοχής (Shift – Share Analysis), Ο νόμος περιοχών αγοράς του Reilly, Υποδείγματα χωρικής αλληλεξάρτησης (Spatial interaction models) 6. Περιφερειακές ανισότητες στην Ελλάδα, η διαχρονική τους εξέλιξη. 7. Οι θεωρίες Περιφερειακής Ανάπτυξης, Οι πρώτες θεωρίες (1930-60), Οι θεωρίες της 2^ης γενιάς (1960-84). 8. Οι νεομαρξιστικές θεωρίες, Οι πρόσφατες θεωρίες (1984 και μετά) 9. Περιφερειακοί πολλαπλασιαστές και περιφερειακή ανάλυση 10. Διαπεριφερειακή αγορά εργασίας και κινητικότητα κεφαλαίου, Η καμπύλη ζήτησης και προσφοράς εργασίας, Το υπόδειγμα αγοράς εργασίας 11. Περιφερειακές αγορές εργασίας, Διαπεριφερειακή μετακίνηση εργασίας, Εργασία και διαπεριφερειακή κινητικότητα κεφαλαίου.

Προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης

Τα κριτήρια αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται συνδέονται με τα μαθησιακά αποτελέσματα, αφού αξιολογείται έμμεσα η ικανότητα των φοιτητών να εξωτερικεύσουν τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει και το βάθος κατανόησης του βασικού περιεχομένου του μαθήματος.

Το σύστημα και τα κριτήρια αξιολόγησης είναι σε γνώση των φοιτητών, και κρίνονται ως επαρκή για την αποτύπωση του βαθμού κατανόησης του μαθήματος και σε βάθος γνώσης του περιεχομένου του.

Η εξεταστική διαδικασία αξιολογείται έμμεσα, αφού ζητείται από τους φοιτητές να διατυπώσουν την άποψή τους για μετά τη λήξη των εξετάσεων, ενώ οι φοιτητές μπορούν να δουν το γραπτό τους εφόσον επιθυμούν και να διαπιστώσουν ποια λάθη έχουν κάνει και να διατυπώσω τις παρατηρήσεις μου σε αυτά.

• 1. Πολύζος Σ. (2019), Περιφερειακή Ανάπτυξη, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ, Αθήνα
• 2. Λαμπριανίδης Λ. (2012), Οικονομική Γεωγραφία, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη
• 3. McCann Ph. (1992), Αστική και Περιφερειακή Οικονομική, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
• 4. Πετράκος Γ., Ψυχάρης Ι. (2004), Η Περιφερειακή Ανάπτυξη στην Ελλάδα, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα.
• 5. Armstrong H. & J. Taylor (2000), Regional Economics and Policy, Massachusetts:Blackwell
• 6. Thirlwall A. (1999), Μεγέθυνση και Ανάπτυξη, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση.
• 7. Κόνσολας Ν. (1997), Σύγχρονη Περιφερειακή Οικονομική Πολιτική, Αθήνα: Παπαζήσης.
• 8. Παπαδασκαλόπουλος Αθ. (2000), Μέθοδοι Περιφερειακής Ανάλυσης, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση.
• 9. Σκούντζος Θ. (1993), Περιφερειακή Οικονομική Ανάλυση και Πολιτική, Αθήνα, Εκδόσεις Σταμούλη.
• 10. Polyzos S., (2006) "Public investments and Regional Development: The role of Regional Multipliers", International Journal of Sustainable Planning and Development, vol. 1(3), pp. 1-16.
• 11. Polyzos S., Minetos D., Sdrolias L. (2007), "Productivity and spatial diffusion of technology in Greece: An empirical analysis", Journal of International Business and Economy, vol. 8(1), pp. 105-123.
• 12. Polyzos S., Sofios S. (2008), "Regional multipliers, Inequalities and Planning in Greece", South Eastern Europe Journal of Economics, vol 6(1), pp. 75-100.
• 13. Polyzos S. (2009), "The Egnatia Motorway and the changes in the Interregional Trade in Greece: An ex ante assessment", European Spatial Research and Policy, vol. 16(2), pp. 23-47.
• 14. Polyzos S. (2009), "Regional Inequalities and Spatial Economic Interdependence: Learning from the Greek Prefectures", International Journal of Sustainable Development and Planning, vol. 4(2), pp. 123-142.
• 15. Polyzos S., Pneymatikos T. (2011), “Evaluation of Regional Inequalities by using Shift - Share Analysis”, International Journal of Engineering and Management, vol. 3(2), pp. 77-89.
• 16. Rodríguez‐Pose A., Psycharis Y, Tselios V. (2012), “Public investment and regional growth and convergence: Evidence from Greece”, Papers in Regional Science, 91(3), pp. 543-568.
• 17. Tselios V. (2011), “Is inequality good for innovation?”, International Regional Science Review, 34 (1), pp. 75-101.
• 18. Tselios V. (2011), “Growth and convergence in income per capita and income inequality in the regions of the EU”, Spatial Economic Analysis, 4 (3), pp. 343-370.
• 19. Polyzos S, Tsiotas D. Niavis S. (2015), Analyzing the location decisions of agro-industrial investments in Greece, International Journal of Agricultural and Environmental Information Systems, vol. 6(2), pp 77-100.
• 20. Rodríguez-Pose A., Psycharis Y. and Tselios V. (2016) ‘Liberals, Socialists and pork-barrel in Greece’, Environment and Planning A, 48(8), 1452-1472.
• Συναφή επιστημονικά περιοδικά: Environment and Planning , Environment & Urbanization , European Planning Studies , International Regional Science Review , Journal of Environmental Planning and Management , Journal of Environmental Policy & Planning , Journal of Planning History , Journal of Planning Literature , Journal of Regional Science , Journal of the American Planning Association , Papers in Regional Science , Plan Canada (Journal of the Canadian Institute of Planners) , Planning Practice and Research , Planning Theory and Practice , Planning Theory , Regional Science , Policy and Practice , Regional Studies , ΤΟΠΟΣ , ΑΕΙΧΏΡΟΣ