1. Γενικοί στόχοι – Γενικά μαθησιακά αποτελέσματαΤο μάθημα συμβάλλει στην εξοικείωση των φοιτητών με τις έννοιες, μεθόδους και τεχνικές που συνδέονται με την διάγνωση και ανάπτυξη του ύπαιθρου χώρου, στις κλίμακες των Κοινοτήτων, Δήμων και εδαφικών περιοχών (territories) με βάση τις ιδιαιτερότητες και τους δυνητικούς εδαφικούς πόρους που αυτές διαθέτουν. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες που προσφέρει το μάθημα στοχεύουν να εξασφαλίσουν στους φοιτητές την ικανότητα να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία διάγνωσης και ανάδειξης εδαφικών πόρων ενσωματώνοντας ειδικές τεχνικές και εξειδικευμένα εργαλεία υψηλής τεχνολογίας που ανέπτυξε το Εργαστήριο Αγροτικού Χώρου (ΕΑΧ).

    

   Γνώσεις

   Κατανόηση της έννοιας και των λειτουργιών του ύπαιθρου χώρου

   Να αντιλαμβάνονται την ύπαιθρο ως ένα σύνολο διακριτών περιοχών με διαφοροποιημένες δυνατότητες εξέλιξης ανάλογα με τους πόρους τους

   Να διακρίνουν τα βασικά και ιδιαίτερα στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο χωροταξικό και αναπτυξιακό σχεδιασμό στις μικρές κλίμακες,

   Εμπέδωση της έννοιας της εδαφικής περιοχής και του προτύπου εδαφικής ανάπτυξης

   Μεθοδολογία ένταξης του ιδιότυπου εδαφικού πόρου και της εδαφικής διακυβέρνησης στον χωρικό και αναπτυξιακό σχεδιασμό

    

   Δεξιότητες

   χρήση τεχνικών διαδραστικών εργαλείων απεικόνισης χώρου για την υποστήριξη των μεθόδων αναζήτησης, ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων και ποσοτικών-ποιοτικών πληροφοριών,

   εφαρμογή μεθοδολογίας εντοπισμού, ανάδειξης και αξιοποίησης των πόρων,

   χρήση και εφαρμογή νέων μεθόδων και εργαλείων συμμετοχής (διαβούλευση), συνεργασίας και συντονισμού των δρώντων (άτομα, ομάδες, φορείς / τοπική διακυβέρνηση)

    

   Ικανότητες

   επίλυση προβλημάτων που εμφανίζονται κατά την εφαρμογή του νέου προτύπου εδαφικής ανάπτυξης για την ύπαιθρο,

   υποστήριξη συμμετοχικών διαδικασιών (διαβουλεύσεις, στόχους και δράσεις, συμβολή στη λήψη αποφάσεων.

   εντοπισμό και ανάδειξη ιδιότυπων πόρων μέσω της γνώσης και εφαρμογής της σχετικής ολοκληρωμένης μεθοδολογίας,

   εκπόνηση ολοκληρωμένων σχεδίων αξιοποίησης των εδαφικών πόρων μιας περιοχής.

1^ο μάθημα

• Η έννοια του ύπαιθρου χώρου (ορισμός)

• Δομές και οργάνωση του ύπαιθρου χώρου:

• χρήσεις γης, οικιστικό δίκτυο, υποδομές
• Παραγωγικά μοντέλα,
• Διοικητικό σύστημα-αποκέντρωση

• Τυπολογίες

2^ο μάθημα

• Η προσέγγιση της ανάπτυξης του ύπαιθρου χώρου:

• Η βιώσιμη ανάπτυξη
• Η προσέγγιση της εδαφικής ανάπτυξης:

• • Πόροι, Δρώντες, συντονισμός, Ανταγωνιστικότητα

3^ο μάθημα

• Πολιτικές & Αναπτυξιακό Πλαίσιο για την Ύπαιθρο, Κοινή Αγροτική Πολιτική

4^ο μάθημα

• Πολιτικές & Αναπτυξιακό Πλαίσιο για την Ύπαιθρο, Κοινή Αγροτική Πολιτική

5^ο μάθημα

• Εδαφική Διάγνωση: Ολοκληρωμένη μεθοδολογία διάγνωσης περιοχών της υπαίθρου

• Μέθοδοι, πηγές, εργαλεία χωρικής ανάλυσης, διαβούλευσης

• Οργάνωση διαγνωστικού: Εμπλεκόμενοι φορείς- Συνεργασία

6^ο μάθημα

• Εδαφική Διάγνωση : μεθοδολογία εντοπισμού εδαφικών πόρων

• Εντοπισμός-αξιολόγηση εδαφικών πόρων
• Εδαφικοί δεσμοί
• Ζητήματα ανάδειξης (μικροχωροταξικές παρεμβάσεις)

7^ο μάθημα

• Οικοδόμηση και προώθηση της νέας Οικονομίας της Υπαίθρου

• Διατομεακοί δεσμοί, Καλάθι τοπικών προϊόντων
• Συμμετοχικό σύστημα εγγύησης της ιδιοτυπίας των εδαφικών προϊόντων.
• Εδαφικό Μάρκετινγκ

8^ο μάθημα

• Αγροπεριβαλλοντική διαχείριση

• Εδαφική ανάπτυξη, πόροι και αγροπεριβαλλοντική διαχείριση
• Εργαλεία και πολιτικές περιβαλλοντικές διαχείρισης : περιοχές NATURA 2000 και περιοχές Υψηλής Φυσικής Αξίας
• ΠΑΑ/ Αγροπεριβαλλοντικά μέτρα

9^ο μάθημα

• Αγροπεριβαλλοντική διαχείριση

• Συμμετοχικός σχεδιασμός – τοπικοί δρώντες

• Σχέδια διαχείρισης

10^ο μάθημα

• Πλαίσιο ζωής:  

• Εκπαίδευση, υγεία, πρόνοια κτλ

• Πολιτισμός αθλητισμός κτλ
• Τεχνικές υποδομές, Συνδεσιμότητα

11^ο μάθημα

• Μορφές και Μηχανισμοί υποστήριξης

• Μορφές συνεργασίας
• Συντονισμός – Διακυβέρνηση

12^ο μάθημα

• ολοκληρωμένο σχέδιο εδαφικής ανάπτυξης

• (δρώντες, πόροι, συνεργασία, συντονισμός)

13^ο μάθημα

• Παρουσίαση εργασιών

Ομαδική εργασία:

Ικανότητα εκπόνησης ομαδικής εργασίας για να εξασκηθούν οι φοιτητές στη διαχείριση και σύνθεση πληροφοριών από πολλαπλές πηγές και με διεπιστημονικό τρόπο καθώς και στο συντονισμό πολυεταιρικών σχημάτων αναπτύσσοντας κριτική σκέψη.

Με την εργασία αξιολογούνται ο βαθμός εμπέδωσης της ικανότητας διάκρισης και ερμηνείας των προβλημάτων που συναντούν, προτάσεων και σχεδιασμού δράσεων. Επίσης, οι συνθετικές ικανότητες μέσα από την ενασχόλησή τους με τη σύνθεση ολοκληρωμένων προτάσεων βασισμένων στην χωρική ανάλυση της μικρής κλίμακας, στην οργάνωση των διαβουλεύσεων και στη συνεργασία και στον συντονισμό των εμπλεκόμενων δρώντων.

• • Σημειώσεις Μαθήματος Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου
• • Michael WOODS: Γεωγραφία της Υπαίθρου. Διαδικασίες, αποκρίσεις και εμπειρίες αγροτικής αναδιάρθρωσης. Επιμέλεια Ανθοπούλου Θεοδοσία Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ, 2011, Αθήνα
• • Γούσιος Δ. (1999). "Ύπαιθρος, Αγροτικός χώρος και μικρή πόλη: από τη γεωργοποίηση στη τοπική ανάπτυξη". In “Η ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων”. Εκδ. Παπαζήση.
• • Εθνική Στρατηγική για την Ανάπτυξη Ορεινών Περιοχών της Κυπριακής Δημοκρατίας (2019)
• • Ανθοπούλου Θ, (2013) «Περί εντοπιότητας και ιδιοτυπίας των τροφίμων» Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα
• • Γούσιος Δ., Ανθοπούλου Θ., Τσιμπούκας Κ., (2014). Διαγνωστική Έκθεση για την “κατάσταση και προοπτικές της αλυσίδας αξίας του γαλακτοκομικού τομέα Θεσσαλίας”. LACTIMED. Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα MED.
• • Σχέδιο δράσης για την αξιοποίηση της ημινομαδικής άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής Ασπροποτάμου και πρότασης ένταξης στη λίστα παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, 2015, Πρόγραμμα Leader – Εργαστήριο Αγροτικού Χώρου- ΤΜΧΠΠΑ-ΠΘ
• • Anthopoulou Th., Goussios D. (2015): "Activating territorial specificities under a national cheese label. Cooperation of small dairy territories to promote local-placed Feta in Thessaly Region" in the 145th EAAE Seminar "Intellectual Property Rights for Geographical Indications: What is at stake in the TTIP?", April 1-15, 2015, Parma, Italy.
• Γούσιος Δ., Μαρδάκης Π., Φαρασλής Ι. (2018): "Η διαδρομή Φάρσαλα – Αλμυρός του 1809: χαρτογραφική και τοπιακή αποτύπωση μέσα από τις περιγραφές του Leake", in Ε΄ Συνέδριο Αλμυριώτικων Σπουδών, Αλμυρός 14-16 Οκτωβρίου 2016.
• • Μελέτη Διάγνωσης της HNV-Learning Area of Thessaly. Program HORIZON 2020 (2017) Εργαστήριο Αγροτικού Χώρου
• • Strengthening sustainable food systems through geographical indications. An analysis of economic impacts. 2018, FAO, European Bank Rome