Το μάθημα αποτελεί συνέχεια του μαθήματος Ανάπτυξη Αγροτικού Χώρου του 5^ου εξαμήνου. Σκοπός του μαθήματος είναι να προσφέρει τη δυνατότητα σχεδιασμού και εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης μεθοδολογίας προσαρμοσμένης στις ανάγκες της εδαφικής ανάπτυξης (territorial development) και της εκπόνησης ενός εδαφικού σχεδίου δράσης. Η  μεθοδολογία αυτή συνδυάζοντας μεθόδους, εργαλεία και τεχνικές συμβάλλει στον εντοπισμό, ανάδειξη και ενεργοποίηση των τοπικών εδαφικών πόρων. Στοχεύει στην απόκτηση ικανοτήτων και δεξιοτήτων για την εκπόνηση ενός εδαφικού σχεδίου δράσης το οποίο βασίζεται κατά κύριο λόγο στο συμμετοχικό σχεδιασμό και στην εφαρμογή ενός εδαφικού διαγνωστικού με επίκεντρο:

α) την κατασκευή εδαφικών πόρων,

β) τις μορφές συνεργασίας και συντονισμού (διακυβέρνησης) και

γ) το συμμετοχικό σύστημα εγγύησης της αυθεντικότητας και της ποιότητας των προϊόντων.

Το μάθημα παρέχει εξειδικευμένες γνώσεις στους φοιτητές, ώστε να χρησιμοποιήσουν τις αναπαραστάσεις του χώρου και την εικονική κινητικότητα :

1. στην ενίσχυση της συμμετοχικότητας και της αποτελεσματικότητας των διαβουλεύσεων (συναινέσεις, λήψη αποφάσεων),

2. στις διαδικασίες «κατασκευής» εδαφικών πόρων (εντοπισμός, ανάδειξη) σε συνδυασμό με τα χωρικά χαρακτηριστικά τους και τις απαραίτητες μικροχωροταξικές παρεμβάσεις

Ειδικότερα, το περιεχόμενο του μαθήματος συμβάλλει στην ικανότητα των φοιτητών να σχεδιάσουν και εφαρμόσουν ένα εδαφικό διαγνωστικό διερευνώντας τη δυνατότητα μιας περιοχής να α) απαντήσει με τους πόρους της στις ποιοτικές προσμονές των καταναλωτών (αγροτρόφιμο, εναλλακτικό τουρισμό) και β) αξιοποιήσει τις ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές. Το μάθημα συμβάλλει στη διαμόρφωση ερευνητών – μελετητών οι οποίοι μπορούν να προσεγγίσουν από τα κάτω το πρόβλημα μιας περιοχής και να αναζητήσουν λύσεις μέσω συμπαραγωγής πληροφοριών με τοπικούς δρώντες.

Οι κλίμακες εφαρμογής αφορούν κοινότητες, Δήμους, διαδημοτικές συνεργασίες και πρωτοβουλίες ομάδων τοπικών επιχειρηματιών και άλλων δρώντων

Το μάθημα οργανώνεται με βάση 8 βασικές ενότητες οι οποίες αναφέρονται: η 1^η στην παράθεση των βασικών ορισμών που αφορούν την θεωρητική προσέγγιση της εδαφικής ανάπτυξης. Η 2^η στην παρουσίαση μεθόδων και εργαλείων διαδραστικής γεω-οπτικοποίησης που εφαρμόζονται στο μάθημα. Η 3^η στα ζητήματα συμμετοχικότητας και διαβούλευσης για την εκπόνηση της μελέτης αλλά και την οργάνωση της εδαφικής περιοχής στη συνέχεια. Η 4^η στο κεντρικό ζήτημα της κατασκευής των εδαφικών πόρων (εντοπισμός υλικών στοιχείων και ένταξη σε αξιακές αλυσίδες). Η 5^η στη Στρατηγική και στο Σχέδιο Δράσης για την αξιοποίηση των εδαφικών πόρων. Η 6^η στην ενεργοποίηση του εδαφικού πόρου μέσω του τελικού προϊόντος και του εδαφικού μάρκετινγκ. Η 7^η στο σχεδιασμό και εφαρμογή ενός συμμετοχικού συστήματος εγγύησης της ποιότητας και εξασφάλιση της αναπαραγωγής των πόρων. Τέλος, η 8^η ενότητα στις μορφές συνεργασίας και Διακυβέρνησης οι οποίες αποτελούν το κλειδί για την βιωσιμότητα του σχεδίου δράσης

Στο μάθημα παρουσιάζονται και παραδείγματα σχεδιασμού και εφαρμογής σχεδίων αξιοποίησης εδαφικών πόρων, από τις έρευνες και μελέτες τις οποίες συντόνισε, οργάνωσε και εφάρμοσε στο πεδίο το Εργαστήριο Αγροτικού Χώρου. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος προβλέπεται έξοδος στο πεδίο το οποίο θα αποτελέσει αντικείμενο μελέτης για το Συλλογικό Εδαφικό Σχέδιο (εργασία). Τέλος, προβλέπεται για τους φοιτητές που ενδιαφέρονται πραγματοποίηση Πρακτικής Άσκησης με Φορέα του Δικτύου Συνεργασίας του Εργαστηρίου μας (στην Ελλάδα ή στο Εξωτερικό).

Το μάθημα οργανώνεται με τις εξής διαλέξεις:

 1. Εισαγωγή. Οργάνωση του μαθήματος. Θεωρητικό πλαίσιο και Ορισμοί εννοιών σχετικών με την Εδαφική Ανάπτυξη (εδαφικοί πόροι, τοπικοί δρώντες και πολυεταιρικότητα, μορφές συνεργασίας και συντονισμού, διαβουλεύσεις κτλ) και 1

2. Εδαφική μεθοδολογία: μέθοδοι και εργαλεία διαδραστικής γεω-οπτικοποίησης (Geovisualisation-public participation Gis, Drones mapping), παραδείγματα εφαρμογής (1, ½)

3. Ενεργή συμμετοχή τοπικών δρώντων 1

Επιλογή Δρώντων: γνώστες και Leaders

Ανίχνευση-αποτύπωση πόρων (λειτουργικότητα και δυνητικά εμπλεκόμενοι δρώντες)

4. Διαβούλευση : επιλογή πόρων, ζητήματα συνεργασία και υποστήριξης (οικοσύστημα), 1

5-6. Κατασκευή εδαφικών πόρων (2)

Εντοπισμός υλικών και άυλων συστατικών του πόρου

Αξιολόγηση κατάστασης και αναγκών παρέμβασης για το κάθε συστατικό

Σύνδεση-δεσμοί υλικών-άυλων συστατικών

Ομαδοποίηση και ένταξη σε κρίκους αλυσίδας πόρου

7. Στρατηγική για την αξιοποίηση των εδαφικών πόρων και σχέδιο δράσης) 1

8-9. Ενεργοποίηση του πόρου (2)

Παραγωγή τελικού προϊόντος (αγαθό ή υπηρεσίες)

Ενεργοποιητές και κινητήρια δύναμη

Εδαφικό μάρκετινγκ

10-11. Διατήρηση της ποιότητας και εξασφάλιση της αναπαραγωγής των εδαφικών πόρων

Συμμετοχικό Σύστημα Εγγύησης (1 και ½)

12. Μορφές συνεργασίας και Διακυβέρνησης 1

13. Παρουσίαση Εργασίας 1

• Σημειώσεις