Γενικοί στόχοι – Γενικά μαθησιακά αποτελέσματα

Το μάθημα έχει σκοπό να κάνει κατανοητή στους φοιτητές τη διαχρονική σχέση παραγωγικών συστημάτων, τεχνολογίας, και φυσικού χώρου όλων των κλιμάκων. Εισάγει τους φοιτητές στην προβληματική των νέων απόψεων για την οργάνωση της παραγωγής και την εξέλιξη των οικονομικών και κοινωνικών δεδομένων του δυτικού κυρίως κόσμου, με έμφαση στην προβληματική της μετάβασης από τα φορντικά στα μεταφορντικά μοντέλα ανάπτυξης.

Γνώσεις

Οι γνώσεις που θα αποκτηθούν αφορούν στη διαχρονική σχέση κοινωνίας, τεχνολογίας και χώρου. Οι έννοιες που θα διδαχθούν είναι τα τεχνικο-οικονομικά παραδείγματα, το καθεστώς συσσώρευσης, ο τρόπος ρύθμισης, η ευέλικτη εξειδίκευση, οι έννοιες και φάσεις της οικονομικής ιστορίας (σε συσχέτιση με το σκοπό του μαθήματος), ο φορντισμός, μεταφορντισμός, κλπ, οι οικονομίες στόχου, η συσχέτιση πολιτισμού και τεχνολογίας, η παραγωγή χώρου μέσα από την εξέλιξη των παραγωγικών συστημάτων, οι έννοιες του Κοινωνικού Κράτους, του Κοινωνικού Μισθού, των κοινωνικών συγκρούσεων και κινημάτων. Οι γνώσεις αυτές γίνεται προσπάθεια να κατανοηθούν και με την προβολή τους στο χώρο και τη συσχέτισή τους με τη δομή του χώρου και των πόλεων.

Δεξιότητες

Στα επίπεδα αυτά και σε σχέση με την διεπαφή του μαθήματος με τα άλλα μαθήματα οι φοιτητές αναμένονται να μπορούν να κατανοήσουν την ανθρώπινη κοινωνία με επιστημονικό τρόπο (μέσω της διεξαγωγής αναλυτικής συζήτησης,  της έρευνας, συλλογής και αξιοποίησης υλικού, δηλαδή μέσω των μηχανισμών γνώσης ιδιαιτέρως της κτήσης δεδομένων, της επιλογής, της οργάνωσης και συνθετικής παρουσίασης, της κατανόησης των οργανωτικών αρχών των οικονομιών των κοινωνιών ιδιαιτέρως εν σχέσει με τις παραμέτρους της τεχνολογίας και του χώρου) και με επιχειρηματολογημένο τρόπο να διατυπώσουν κρίσεις (με την έννοια της ερμηνείας προβλημάτων, με αναλυτικό τρόπο, του συνδυασμού γνώσεων και των διαχρονικών και συγχρονικών συγκρίσεων) σε σοβαρά εξελικτικά κοινωνικο-οικονομικά πολιτικά ζητήματα και νέες ιδέες και προβλέψεις (εξηγώντας και συνθέτοντας) ως επίσης και να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και ικανότητες για περαιτέρω σπουδές.

Οι γενικές ικανότητες που θα πρέπει να έχει αποκτήσει ο φοιτητής/φοιτήτρια και στις οποίες αποσκοπεί το μάθημα είναι:

– Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών (όπου είναι απαραίτητο).

– Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις

– Αυτόνομη εργασία

– Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

– Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

– Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

– Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Το μάθημα έχει σκοπό να κάνει κατανοητή στους φοιτητές τη διαχρονική σχέση παραγωγικών συστημάτων, τεχνολογίας, και φυσικού χώρου όλων των κλιμάκων. Εισάγει τους φοιτητές στην προβληματική των νέων απόψεων για την οργάνωση της παραγωγής και την εξέλιξη των οικονομικών και κοινωνικών δεδομένων του δυτικού κυρίως κόσμου, με έμφαση  στην προβληματική της μετάβασης από τα φορντικά στα μεταφορντικά μοντέλα ανάπτυξης. Γενικά, εξετάζονται τα υπό αναδιάρθρωση χαρακτηριστικά των οικονομιών που βρίσκονται σε μετάβαση, από την πρωτόγονη εποχή μέχρι τη σημερινή στην κοινωνία της γνώσης και της μάθησης, ενώ δίδεται ιδιαίτερη σημασία στις τεχνολογικές εξελίξεις που επηρεάζουν την εξέλιξη των τεχνικο-οικονομικών Παραδειγμάτων. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται και τα βασικά ζητήματα της τεχνολογικής πολιτικής και της διαδικασίας της καινοτομίας, αλλά και των παραγομένων κοινωνικών σχέσεων.

Το περιεχόμενο αρθρώνεται γύρω από τις παρακάτω ενότητες:

Παραγωγικά συστήματα, καθεστώτα συσσώρευσης, τρόποι ρύθμισης, χωρικότητα, τεχνολογία),  Πρωτόγονη εποχή, Φεουδαρχία και δουλοπαροικία, Η αστική επανάσταση και η γέννηση του καπιταλισμού, Οι βιομηχανικές επαναστάσεις, Καπιταλισμός/ οι πρώιμες φάσεις: μανιφακτούρα και τεϋλορισμός, Η ώριμη φάση του καπιταλισμού: φορντισμός, Η κρίση του φορντισμού: ο καπιταλισμός σε απορρύθμιση, Το νέο πλαίσιο της συναίνεσης της Ουάσιγκτον, Ο ύστερος καπιταλισμός: μεταφορντισμός, Η οικονομία της γνώσης, Industry 4.0, Οι χωρικές αναδιαρθρώσεις.

Η εξέταση των θεμάτων εκτείνεται τόσο σε αλλαγές που συμβαίνουν στο μικροοικονομικό επίπεδο (αλλαγές στη δομή και στην παραγωγική διαδικασία των επιχειρήσεων και του τρόπου λειτουργίας των ίδιων των εργοστασίων), όσο και σε αλλαγές που συμβαίνουν στο μακροοικονομικό επίπεδο (αλλαγές στα προκύπτοντα καθεστώτα συσσώρευσης και αναπτυξιακά μοντέλα) και τις επιπτώσεις τους στην κοινωνία και την οργάνωσή της. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στις χωρικές διαστάσεις και επιπτώσεις των ανωτέρω φαινομένων, και στη συσχέτιση των εξελίξεων στην παραγωγή με την ανάπτυξη διαφόρων κλιμάκων χωρικών ενοτήτων (τοπική κλίμακα, περιφέρειες), καθώς και με την αλλαγή του χαρακτήρα και της φύσης των ενοτήτων αυτών. Οι χωρικές αναφορές του μαθήματος περιλαμβάνουν αρχικά τις διεθνείς διαιρέσεις της εργασίας από την αρχαία εποχή μέχρι τη σύγχρονη Νέα Διεθνή Διαίρεση Εργασίας, και τις αντίστοιχες μετέπειτα διεθνείς ανακατατάξεις, ενώ στο πιο μίκρο-επίπεδο στην “Τρίτη Ιταλία”, τη “Δεύτερη Δανία”, τη Φλαμανδία, το Silicon Valley, το Μ4 Corridor, και άλλες περιοχές που παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες στην παραγωγική τους δομή είτε λόγω ανάπτυξης της υψηλής τεχνολογίας είτε λόγω ιδιότυπης εξέλιξης των δομών και σχέσεων που αναπτύσσονται σ’αυτές, είτε λόγω της μετεξέλιξής τους σε learning regions

Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η αξιολόγηση είναι άμεσα συνδεδεμένος με τα μαθησιακά αποτελέσματα, καθώς έχει ως πρωταρχικό στόχο την επιβεβαίωση της κατανόησης και της εμπέδωσης των εννοιών και του περιεχομένου του μαθήματος.

Τόσο με την πρόοδο, όσο και με τις γραπτές εξετάσεις, ελέγχεται και επιβεβαιώνεται η κατανόηση των όρων και εννοιών που διδάσκονται στο μάθημα (με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σύντομων απαντήσεων κλπ.), ενώ με την ανάπτυξη δοκιμίων και την επίλυση προβλημάτων ελέγχεται η δυνατότητα αξιοποίησης και χρήσης των εννοιών αυτών σε πραγματικά ζητήματα .

Ο τρόπος βαθμολογίας, οι προϋποθέσεις και οι συντελεστές βαρύτητας είναι από την αρχή γνωστές τους φοιτητές, ενώ η διαφάνεια εξασφαλίζεται με την δυνατότητα των φοιτητών να δουν το γραπτό τους και να υποβάλλουν ερωτήματα στον διδάσκοντα. Σε περίπτωση διαφωνίας ή ενστάσεων ακολουθείται η προβλεπόμενη διαδικασία που ισχύει για όλα τα μαθήματα του Τμήματος.

• Σημειώσεις για το μάθημα “Νέες Tεχνολογίες και Χώρος” ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ (ανανέωση 2013) (διανέμεται φωτοτυπημένο
• Ματσουκάτο, Μ. Το Επιχειρηματικό Κράτος
• Σκάγιαννης,Π. (2004) “Τεχνολογία, Καινοτομία, και Αναδιάρθρωση του Χώρου”. Πρακτικά του 16ου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Επιχειρησιακών Ερευνών Β΄τόμος σελ. 539-547. Αθήνα: EEEE. (διανέμεται φωτοτυπημένο)
• Λυμπεράκη, Α. και Μουρίκη, Α. (1996) Η αθόρυβη επανάσταση, Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg (παραγγέλλεται μέσω Υπουργείου)
• «Αειχώρος», «ΤΟΠΟΣ», «Αγορά Χωρίς Σύνορα»
• Κατά περίπτωση συνιστώνται βιβλία και άρθρα από τη διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία που είναι όλα διαθέσιμα στην ηλεκτρονική και φυσική βιβλιοθήκη.